TÜRKİYE’NİN
NADİDE GÜZELLERİ
Işıl
Neslihan SAVAŞER
Ülkemizin bitki örtüsünün zengin olduğunu
bilmeyen yoktur herhalde. Peki, bu zenginlik nedenkaynaklanmaktadır? Neden
ülkemizde yetişen bitkilerin %30’u endemiktir? Endemik ne demektir ve ülkemizdeki
endemik türler nelerdir? Bu soruları sorduğunuzu duyar gibiyim. Şimdi gelin ve
beraber bu soruları cevaplandıralım.
Endemik Yunanca “Endemos (İndigenous)” yani
“Yerli” kelimesinden gelmektedir. Endemik bitki, Dünya’nın sadece tek bir
yerinde yetişen bitkiye verilen isimdir. Ülkemiz endemik bitkiler açısından
Avrupa’dan üstün bir durumdadır. Ülkemizde yaklaşık üç bin adet endemik bitki
vardır. Bu sayının yüksek olmasının temelinde “Coğrafya” yatar. Hepimizin
bildiği gibi Türkiye engebeli ve dört iklimi de bünyesinde barındıran bir
coğrafyaya sahiptir. Bunlar sayesinde bu kadar endemik bitkiye sahip olmamız
şaşırtıcı değilaçıkçası. [Şekil 1]
Sırada
sizler için özel olarak seçtiğim iki endemik bitkiyi tanıtmakta.:)
TERS
LALE (Fritillariaİmperialis):
İşte
karşınızda ilk güzelimiz Ters lale. (Şekil 2) Hakkari’de yetişen bu özel bitki
yöre ile tamamen özdeşleşmiş durumdadır. O kadar büyüleyici bir güzelliğe sahip
ki gözlerimizi üstünden bir türlü alamıyoruz. Tarih boyunca güzelliğin sembolü
olmuş bir bitkidir. (Şekil3)
Hristiyan rivayetlerine göre Hz.İsa’nın çarmıha
gerilişine şahit olan Hz. Meryem’ in gözyaşlarının düştüğü yerde Ters lale
yetişmeye başlamıştır. Güzelliğin sembolü olmasının yanında hüznün de
sembolüdür. Bunun nedeni bir halk hikayesine göre Ferhat ile Şirin’in
kavuşamamasıdır. Diğer adıyla “Ağlayan Gelin” buna tanık olduğu için boynu
bükük ve rengi kırmızıdır. Aslında Anadolu topraklarında görülen büyük acıları
özetleyen nadide bir bitkidir. Ters lale yeri gelmiş Osmanlı Devleti’nde saray
bahçelerini süslemiş yeri gelmiş Mimar Sinan’ın ustalık eseri Selimiye Camii’ndeki
bir motifolmuş yeri gelmiş halk ozanımız Aşık Veysel’in türkülerine girmiştir.
SIĞLA
AĞACI(LiquidambarOrientalis):
Türkiye’de
“Günlük Ağacı” olarak da bilinmektedir. (Şekil 4) Sulak ortamları çok seven
sığla ağacı özellikle Fethiye-Marmaris‘te ormanları oluşturmaktadır. (Şekil 5)
En eski ağaçlardan birisidir. Antik dönemden günümüze kadar gelmiş ve günümüzde
tıbbi ve kozmetik alanlarında kullanımı vardır.
Aramızda kalsın ama
Kleopatra’nın güzellik sırlarını bu ağaca borçlu olduğu söylenir. :) Bu yönden
sığla ağacının Türkiye’de yetişmesi bizler için oldukça büyük bir şans öyle
değil mİ ? 😉
Kleopatra,
sığla yağını; aşk iksiri, parfüm, bakım ve şifa amacıyla kullandığı söylenir.
Aynı zamanda Hipokrat ilaç olarak kullanırken Mısırlılar mumyalama işlemleri
için kullanırlarmış Sığla ağacını.
Ülkemizde o kadar çok değerli, özel ve güzel
endemik bitkiler var ki bunların hiçbirini anlata anlata bitiremeyiz. Bunun
genetik bir zenginlik olduğunu unutmamalı ve gerekli önemi verip nadide
güzellerin neslinin tükenmesine asla izin vermemeliyiz.
Kaynakça:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder