Nadir Bitkilerin Nadide Hikâyeleri

Mihrinisa UYSAL

Türkiye’nin endemik bitkilerini sormadan önce endemik nedir diye sormak gerekir. Endemik, Yunanca “endemos” kelimesinden gelmektedir, yerli demektir. Günümüzde ise yeryüzünün yalnızca bir kesiminde yetişen tür olarak kullanılır.

Dört mevsimi aynı anda yaşayabilen vatanımızda coğrafi konumundan dolayı 10.000 farklı bitki yetişebiliyor ve bu bitkilerin 3.090 türü endemik. Bu sayıyı daha iyi kavrayabilmemiz için kıyaslamaya gitmek gerekir.

Şimdi bazı endemik bitkilere örnek verelim;

Resimdeki çiçeğin adı yanardöner, diğer bir adıyla sevgi çiçeği. Bu çiçeğin hüzünlü bir hikâyesi var. Hadi hikâyesine göz atalım.

Mogan gölünün iki yakasında iki çoban koyunlarını otlatır, birbirlerine aşk şarkıları söyler, kaval çalar, sevgilerini dillendirirmiş. Aşkları bütün Gölbaşına yayılmış, herkes bu aşktan konuşur olmuş. Gel gelelim yağız delikanlının ağa babası bu aşkın önünde büyük engelmiş: ”Ben oğluma ağa kızı alırım.” deyip fakir çoban kızını aşağılarmış. Aşkları yüreklerinde, şarkıları dillerinde, kaval ellerinde Mogan kıyısında dertli şarkılarla birbirleriyle dertleşen gençler vereme yakalanmışlar. İki kıyıda dertli şarkılarını birbirlerine söylerken yüreklerinden gelen kanlar etrafa yayılıp kan rengi çiçekler açmış. Bu çiçekleri toplamaya gelen âşıklar iki sevgilinin mezarlarını türbeye çevirmişler. Bu gün sevgi çiçeği hala sadece o bölgede açar.

Yanardöner çiçeğinin sadece o bölgede açtığını fark eden halkımız, bunu güzel bir sebebe bağlamak istemiştir. Böylece hikâyesi oluşturulup yıllarca anlatılmıştır.

Resimdeki çiçeğin adı Anadolu karanfili. Bu çiçeğe genelde Anadolu’nun her yanında, yüksek kesimlerde rastlarız. Güneşi ne kadar kuvvetliyle rengi o kadar kırmızı olur.

Her renginin ayrı bir güzelliği, ayrı bir anlamı vardır. Mesela; beyaz karanfil saflık ve temizlik, kırmızı karanfil aşk ve özlem anlamına gelir.

Özel ve naif bir çiçek olduğu için tören ve merasimlerde sıkça kullanılır.